Một Số Biện Pháp Cơ Bản Nhằm Nâng Cao Hiệu Quả Công Tác Quản Lý Và Sử Dụng Máy Móc Thiết Bị Ở Công Ty Tư Vấn Xây Dựng Dân Dụng Việt Nam.doc.DOC

Trong quá trình sản xuất ra sản phẩm hàng hoá, đòi hỏi có nhiều yếu tố
tham gia vào, nhng có ba yếu tố chính là: sức lao động, công cụ lao động và đối t-
ợng lao động.
Trong đó, công cụ lao động trong các doanh nghiệp chủ yếu là máy móc
thiết bị nó tham gia trực tiếp vào quá trình sản xuất ra sản phẩm hàng hoá phục vụ
nhu cầu của con ngời. Máy móc tiết bị là sợi dây liên kết giữa sức lao động và đối
tợng lao động để tạo ra sản phẩm hàng hoá theo ý muốn chủ quan của con ngời.
Trình độ kỹ thuật, trình độ công nghệ của máy móc thiết bị quyết định phần lớn
năng suất lao động, chất lợng sản phẩm, năng lực sản xuất, khả năng cạnh tranh để
tồn tại và phát triển của một doanh nghiệp. Cũng nh xác định vị trí của doanh
nghiệp trên thị trờng và trong nền kinh tế quốc dân.
1.3. Xu thế phát triển về máy móc thiết bị đối với các doanh nghiệp trong cơ
chế thị tr ờng
Trong nền kinh tế thị trờng, các doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển đ-
ợc thì phải dành đợc thắng lợi trong cạnh tranh. đây là quy luật tất yếu của cơ chế
thị trờng. Trong đó giá cả và chất lợng đợc coi là hai công cụ chủ yếu và hữu hiệu
nhất đợc các doanh nghiệp sử dụng. Nh vậy, muốn nâng cao khả năng cạnh tranh
thì các doanh nghiệp phải có những biện pháp để hạ giá thành và nâng cao chất l-
ợng sản phẩm. Muốn làm đợc điều đó đòi hỏi các doanh nghiệp nói chung và các
đơn vị xây dựng nói riêng cần phải có chiến lợc đầu t, đổi mới máy móc thiết bị,
dây truyền công nghệ hiện đại.
Nhng chỉ có dây chuyền công nghệ hiện đại, máy móc thiết bị tiên tiến thối
thì cha đủ mà các doanh nghiệp phải có cách thức tổ chức quả lý, sử dụng máy
móc thiết bị sao cho có hiệu quả nhất từ đó mới có thể nâng cao chất lợng sản
phẩm, nâng cao năng suất lao động, hạ giá thành sản phẩm mới giúp cho doạnh
nghiệp đứng vững trên thị trờng cạnh tranh.
2. p hân loại máy móc thiết bị
Máy móc thiết bị là một phần của tài sản cố định cho nên việc quản lý
chúng rất phức tạp và khó khăn, nhất là các doanh nghiệp có số lợng tài sản cố
định lớn, máy móc thiết bị tiên tiến. Vì vậy, để quản lý tốt cần phải chia máy móc

5

thiết bị thành các loại khác nhau dựa theo các tiêu thức khác nhau nh số lợng, đặc
điểm, kết cấu, phơng thức hoạt động, công dụng và dựa vào tính chất của quá trình
sản xuất, có thể phân loại máy móc thiết bị thành các loại sau đây.
2.1 Phân loại máy móc, thiết bị theo ph ơng thức hoạt động
* Phơng tiện vận tải:
Là các loại xe dùng để trở nguyên nhiên vật liệu phục vụ cho quá trình sản
xuất.
* Thiết bị văn phòng:
Đây là các loại máy phục vụ cho công tác văn phòng với tính năng gọn nhẹ
nên nó chỉ thích hợp trong các phòng ban, những loại máy này có tác dụng thiết kế
các bản vẽ kỹ thuật, lu trữ hồ sơ, soạn thảo các hợp đồng kinh tế , soạn thảo công
văn, phô tô tài liệu ví dụ nh máy tính, máy vẽ, máy đồ hoạ, máy Fax đối với
các thiết bị này có thể phù hợp với tất cả các công ty.
* Thiết bị kỹ thuật và xây dựng.
Đây là những thiết bị phục vụ cho quá trình thi công công trình và xử lý
những chỗ không đạt yêu cầu với thiết kế công trình, dây là những loại máy
chuyên dùng để thực hiện những công việc khó và phức tạp. nh máy siêu âm bê
tông, máy định vị cốt thép, máy đo đạc bản đồ, máy ép thuỷ lực, máy nén 3
trục đây là những loại máy chỉ dùng cho công tác xây dựng, vì chúng chỉ thực
hiện đợc mỗi một chức năng riêng là thiết kế xây dựng.
* Máy san nền.
Đây là loại máy rất cần thiết cho các công trình xây dựng, chúng hoạt động
theo chiều song song với mặt đất và phơng thức hoạt động của chúng là san phẳng
mặt bằng xây dựng, xử lý những chỗ đất bị lún đó là các loại máy nh: ủi, lu, máy
xúc
2.2 Phân loại máy móc thiết bị theo hình thức sử dụng.
* Máy móc thiết bị đang sử dụng.
Đây là những máy móc thiết bị đang trực tiếp hoặc gián tiếp tham gia vào
quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, nhằm tạo ra sản phẩm cho doanh

6

nghiệp. Số lợng máy móc thiết bị đa vào hoạt động càng nhiều thì điều đó chứng
tỏ rằng công ty kinh doanh càng có hiệu quả.
* Máy móc thiết bị cha sử dụng.
Đây là những máy móc thiết bị do nguyên nhân chủ quan, hoặc khác quan
nên cha thể đem vào sử dụng đợc nh: máy móc thiết bị mới nhập về cha lắp giáp
hoặc đang trong thời gian chạy thử, máy móc thiết bị đang trong thời gian sửa
chữa
* Máy móc thiết bị không cần dùng chờ thanh lý.
Đây là những máy móc thiết bị do công ty không cần hoặc những máy móc
h hỏng không sử dụng đợc hay còn sử dụng đợc nhng dã lạc hậu về kỹ thuật đang
chờ đợi để giải quyết.
Nh vậy qua chách phân loại này có thể giúp cho các nhà quản lý thấy đợc
quá trình quản lý và khả năng sử dụng máy móc thiết bị của công ty qua đó đánh
giá đợc thực trạng về máy móc thiết bị trong doanh nghiệp.
2.3 Phân loại máy móc thiết bị theo quyền sở hữu.
Cách phân loại này giúp cho các nhà quản lý máy móc thiết bị phân biệt đ-
ợc loại máy móc nào thuộc quyền sở hữu của đơn vị mình trích khấu hao, loại máy
móc thiết bị nào đi thuê ngoài không tính trích khấu hao nhng phải có trách nhiệm
thanh toán tiền đi thuê và hoàn trả đầy đủ khi kết thúc hợp đồng thuê giữa hai bên.
cho nên máy móc thiết bị đợc phân ra thành:
* Máy móc thiết bị do công ty tự có.
Là những máy móc thiết bị do công ty tự mua sắm đợc bằng nguồn vốn tự
có tự bổ sung của mình, nguồn vốn do nhà nớc cấp, nguồn vốn do liên doanh, liên
kết.
* Máy móc thiết bị đi thuê
Đây là những máy móc thiết bị do công ty thuê về để sử dụng trong một
thời gian có thể là dài hạn hoặc cũng có thể là ngắn hạn tuỳ theo tính chất công
việc mà doanh nghiệp phải làm, hình thức thuê máy móc thiết bị này có thể là
công ty không đủ máy để làm việc hoặc cũng có thể là do thính chất công việc quá
nên phải thuê thêm máy

7

2.4 Phân loại máy móc thiết bị theo nguồn hình thành.
* Máy móc thiết bị do nhà nớc cấp
* Máy móc thiết bị mua sắm bằng nguồn vốn đi vay
* Máy móc thiết bị đợc công ty bổ sung thêm
* Máy móc thiêt bị nhận góp vốn liên doanh liên kết.
3. Vai trò của máy móc thiết bị trong quá trình sản xuất của công ty
Trong doanh nghiệp công nghiệp, máy móc thiết bị là yếu tố quyết định quá
trình sản xuất kinh doanh.
Khi nhận xét về vai trò máy móc thiết bị, Các Mác đã chỉ ra rằng "Hệ thống
máy móc là xơng cốt và bắp thịt của sản xuất". Điều đó khẳng định ý nghĩa của
máy móc thiết bị đối với quá trình sản xuất. Sản xuất đợc mở rộng chính là nhờ có
sự phát triển ngày càng tằn của hệ thống máy móc thiết bị.
Sự phát triển của máy móc thiết bị đã làm cho sản xuất từ chỗ thủ công tiến
đến nửa cơ khí, cơ khí toàn bộ và đỉnh cao là tự động hoá quá trình sản xuất. điều
đó đã làm cho sức sản xuất tăng lên không ngừng, sản phẩm ngày càng phong phú
và đa dạng hơn chính là nhờ áp dụng những tiến bộ khoa học kỹ thuật hiện đại.
Máy móc thiết bị là cơ sở vật chất của quá trình sản xuất bvà nh vậy mà
doanh nghiệp tiến hành các hoạt động sản xuất kinh doanh của mình. Tính chất
đặc điểm và quy mô sản xuất phụ thuộc rất nhiều vào hệ thống máy móc thiết bị ở
doanh nghiệp. Từ chỗ quyết định đến quá trình sản xuất, tác động đến hệ thống tổ
chức sản xuất, đến quyết định và chi phối hệ thống tổ chức quản lý trong doanh
nghiệp. Hệ thống tổ chức quản lý xây dựng trên cơ sở vật chất kỹ thuật sẽ đảm bảo
phát huy hết khả năng hiện có của doanh nghiệp để phục vụ cho quá trình sản
xuất.
Máy móc thiết bị của doanh nghiệp quyết định tính chất đặc điểm sản phẩm
sản xuất ra. Sản phẩm làm ra với chất lợng cao, khối lợng lớn cũng phụ thuộc chủ
yếu vào máy móc thiết bị ở doanh nghiệp. Hệ thống máy móc thiết bị tiên tiến,
hiện đại sẽ là điều kiện thuận lợi cho việc mở rộng và phát triển sản xuất.
Đầu t máy mocs thiết bị tiên tiến vào sản xuất sẽ giảm bớt sức lao động,
tiến tới thay dần sức lao động. Trong quá trình sản xuất, nhờ trình độ khoa học

8

phát triển, nhiều loại máy móc thiết bị đợc chế tạo ra với những tính năng kỹ thuật
cao đã làm cho phạm vi thay thế của máy móc thiết bị cho sức lao động của công
nhân tăng lên. Máy móc thiết bị thay thế ngời lao động làm tăng năng lực sản xuất
và chất lợng sản phẩm, thời gian gia cộng chế tạo rút ngắn, quá trình sản xuất diễn
ra nhanh chóng. Sản phẩm đợc sản xuất ra nhiều hơn sẽ là điều kiện thuận lợi cho
việc nâng cao đời sống ngời lao động. Ngời lao động sẽ có nhiều khả năng để phát
triển trí lực và sức lực của mình phục vụ cho sản xuất đợc tốt hơn. tự động hoá là
bớc phát triển cao nhất của cơ khí hoá cho phép ngời lao động hoàn toàn làm chủ
quá trình sản xuất. ngời lao động giờ đây thay vì cùng máy gia công, sản xuất sản
phẩm đã tách riêng ra khỏi quá trình nay để thực hiện công tác kiẻm tra, theo dõi
sự hoạt động của máy móc thiết bị, điều chỉnh máy móc thiết bị cho phù hợp. Còn
máy móc thiết bị sẽ tự động sản xuất từ khâu đầu đến khâu cuối.
Đạt đến trình độ tự động hoá máy móc thiết bị không chỉ làm giảm nhẹ lao
động mà tiến tới thay thế lao động ngời cộng nhân.
Hệ thống máy móc thiết bị đang hoạt động theo những dây chuyền công
nghệ tiên tiến sẽ đẩy nhanh quá trình chế tạo sản phẩm, thời gian sản xuất đợc rút
ngắn, làm cho năng suất lao động đợc nâng cao.
Nhờ có sự tham gia của máy móc thiết bị trong sản xuất, ngời công nhân sẽ
đảm đơng đợc một khối lợng công việc ngày càng tăng. Do đó sản phẩm sản xuất
ra ngày càng nhiều. Doanh nghiệp đạt đợc lợi nhuận cao có điều kiện tích luỹ để
mở rộng sản xuất hơn trớc, sản xuất sẽ đợc phát triển cả về chiều rộng và chiều
sâu.
Hoạt động của máy móc thiết bị sẽ tạo điều kiện khuyến khích khả năng
sáng tạo của ngời công nhân. cũng nhờ đó mà sản phẩm của doanh nghiệp ngày
càng đa dạng. Doạnh nghiệp có khả năng cung cấp một khối lợng sản phẩm lớn
hơn trớc với mẫu mã phong phú, chất lợng cao thoả mãn nhu cầu ngày càng tăng
của ngời tiêu dùng.
Nh vậy, máy móc thiết bị đóng vai trò rất lớn trong quá trình sản xuất. Sử
dụng máy móc thiết bị tốt sẽ thúc đẩy sản xuất phát triển, sản phẩm làm ra nhiều
hơn, doanh nghiệp có điều kiện tích luỹ, đầu t mở rộng sản xuất. nên việc quan

9

tâm đến sử dụng máy móc thiết bị trong doanh nghiệp có ý nghĩa rất quan trọng.
Doanh nghiệp cần phải thực hiện các biện pháp nhất định để nâng cao hiệu quả sử
dụng máy móc thiết bị đảm bảo cho chúng phát huy hết công suất trong sản xuất.
II. những chỉ tiêu đánh giá hiệu quả, sử dụng máy móc thiết bị
Trong quá trình sản xuất các doanh nghiệp muốn đánh giá đợc hiệu quả sử
dụng máy móc thiết bị thì cần phải căn cứ vào một số chỉ tiêu đánh giá sau đây.
1. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng về mặt hiện vật
a, t rình độ sử dụng số l ợng máy móc thiết bi
Trong quá trình sản xuất kinh doanh để biết đợc doanh nghiệp làm ăn có
hiệu quả hay không các nhà quản lý thờng căn cứ vào số lợng máy móc, thiết bị
tham gia hoạt động trong sản xuất. Nhng để có một lợng máy móc thiết bị hoạt
động đúng với khả năng của doanh nghiệp hiện có thì đòi hỏi phải có một đội ngũ
cán bộ, kỹ s có trình độ giỏi để quản lý và sử dụng chúng có hiệu quả.
* Hệ số sử dụng thiết bị hiện có.
Số thiết bị thực tế sử dụng
Hệ số sử dụng
số lợngthiết bị = 1
Số thiết bị hiện có
Chỉ tiêu này đánh giá số máy móc, thiết bị thực tế hiện có trong doanh
nghiệp đã đợc sử sụng là bao nhiêu,tỷ số này càn gần tới một càng tốt.
Khi đã đánh giá đợc các chỉ tiêu nêu trên, ngời ta tiến hành so sánh chúng
giữa các năm để biết đợc trình độ sử dụng số lợng máy móc thiết bị để điều chỉnh
cho hợp lý.
b, t rình độ sử dụng về thời gian
Để đánh giá trình độ sử dụng về thời gian làm việc của máy móc thiết bị ng-
ời ta thờng căn cứ vào công thức sau:
Hệ số sử dụng Tổng thời gian thực tế làm việc
thời gian làm việc = 1

10

Tổng thời gian theo chế độ
Chỉ tiêu này phản ánh thời gian thực tế làm việc, tỷ số này cang gần tới 1
càng tốt
c, t rình độ sử dụng về công suất
Để đánh giá trình độ sử dụng về công suất của máy móc thiết bị ngời ta th-
ờng dùng công thức sau:
Công suất thực tế huy động
Trình độ sử dụng về = 1
Công suất Công suất thiết kế
Chỉ tiêu này nói lên công suất thực tế làm việc so với công suất thiết kế là
bao nhiêu, tỷ số này càng gần tới 1 càng tốt.

11

d, h ệ số đổi mới máy móc thiết bị
Căn cứ vào quá trình làm việc của máy các nhà quản lý sẽ tiến hành đổi mới
trang thiết bị cho phù hợp với yêu cầu của cơ chế thị trờng và bắt kịp với nền công
nghiệp hoá hiện nay.
Tổng giá trị máy móc thiết bị đã đổi mới
Hệ số đổi mới máy móc thiết bị =
Tổng giá trị máy móc thiết bị hiện có
Sau khi đã tính đợc chỉ tiêu này các nhà quả lý biết đợc doanh nghiệp mình
đã đổi mới đợc số lợng máy móc thiết bị là bao nhiêu, từ đó có thể đánh giá đợc
hiệu quả làm việc của doanh nghiệp.
2. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả về mặt giá trị
Nh chúng ta đã biết máy móc thiết bị là hình thái vật chất của vốn cố định.
Do đó khi chúng ta đánh giá hiệu quả sử dụng vốn cố định ngời tà thờng đánh giá
thông qua hiệu quả sử dụng của máy móc thiết bị.
Xuất phát từ việc coi máy móc thiết bị là một yếu tố đầu vào của doanh
nghiệp ta sẽ tiến hành đánh giá bằng việc so sánh nó với các kết quả thu đợc trong
chu kỳ kinh doanh thông qua các chỉ tiêu sau:
a, s ức sản xuất của thiết bị
Công thức tính:
Tổng doanh thu năm
Sức sản xuất của MM,TB =
Giá trị máy móc thiết bị sử dụng b/q năm

ý nghĩa: Chỉ tiêu này phản ánh cứ một đồng giá trị bình quân máy moc
thiết bị bỏ ra kinh doanh đem lại bao nhiêu đồng doanh thu.
b, Năng suất lao động
Tổng doanh thu

12

Năng suất lao động =
Tổng số lao động b/q trong năm
ý nghĩa: chỉ tiêu này cho biết năng suất lao động của một ngời công nhân
trong một năm thì đem lại bao nhiêu đồng doanh thu
c, s ức sinh lời của máy móc thiết bị
Công thức tính:
Lợi nhuận trong năm
Sức sinh lời của MM,TB =
Tổng giá trị máy móc thiết bị b/q trong năm

ý nghĩa: Chỉ tiêu sức sinh lời của máy móc thiết bị cho biết một đồng
nguyên giá bình quân máy móc thiết bị sử dụng trong năm đem lại mấy đồng lợi
nhuận.
d, Hiệu quả sử dụng lao động.
Công thức thính:
Lợi nhuận
Hiệu quả sử dụng lao động =
Tổng số công nhân b/q trong năm
Chỉ tiêu này cho biết cứ một công nhân làm việc trong một năm thì đem lại bao
nhiêu đồng lợi nhuận.
e, khả năng hoàn thành nghĩa vụ nộp ngân sách.
Các khoản nộp ngân sách
Khả năng hoàn thành =
Nghĩa vụ nộp ngân sách Tổng giá trị máy móc thiết bị b/q trong năm

13

ý nghĩa của chỉ tiêu này cho biêt các khoản nộp ngân sách nhà nớc trong mỗi năm
đem lại bao nhiêu đồng giá trị máy móc thiết bị
III. công tác quản lý máy móc thiết bị
Quản lý máy móc thiết bị là một trong những nội dung quan trọng của công
tác quản lý ở doanh nghiệp. Trong quá trình sản xuất kinh doanh, sự hoạt động của
máy móc thiết bị gắn liền với hình thái vật chất của nó. Vì vậy để quản lý và sử
dụng có hiệu quả máy móc thiết bị thì cần phải có một số hình thức quản lý cụ thể.
1. Nội dung công tác quản lý máy móc thiết bị
1.1. Công tác tổ chức bố chí máy móc thiết bị:
Tổ chức sản xuất trong doanh nghiệp là sự phối hợp chặt chẽ giữa sức lao
động và t liệu lao động cho phù hợp với yêu cầu của nhiệm vụ sản xuất, quy mô
sản xuất và công nghệ sản xuất đã xác định công tác tổ chức quản lý, sử dụng và
bố trí máy móc thiết bị trong sản xuất là một công tác khó khăn phức tạp, không
kém gì công tác quản lý lao động. Máy móc thiết bị trong các doanh nghiệp xây
dựng công trình thờng có rất nhiều chủng loại, do nhiều nớc sản xuất, mang tính
đặc chủng. Các công trình phân tán rộng khắp các tỉnh từ Bắc tới Nam, trên nhiều
địa hình từ đồng bằng, trung du, miền núi, đô thị. Nên công tác tổ chức bố trí máy
móc thiết bị phải đợc quản lý từ những ngời có trình độ và nghiệp vụ quản lý
nhằm đạt hiệu quả cao nhất.
Máy móc thiết bị phải đợc lập hồ sơ chi tiết quản lý ngay từ khi mua về,
phải đợc cập nhật hàng ngày về tình trạng hoạt động của máy móc thiết bị. Khi đa
máy móc thiết bị vào sản xuất thì bộ phận quản lý máy móc thiết bị của doanh
nghiệp bàn giao cho bộ phận sản xuất ( các phòng ban) theo hình thức bàn giao
khoán sau khi đã lắp đặt và chạy thử. Khi bàn giao phải có hợp đồng, biên bản bàn
giao, hồ sơ hiện trạng thiết bị khi đa vào sản xuất. khi máy móc thiết bị đợc điều
động từ công trình này sang công trình khác hay từ đội sản xuất này sang đội sản
xuất khác trong nội bộ doanh nghiệp cũng đòi hỏi phải có biên bản bản bàn giao.
Khi máy móc thiết bị đợc đa vào sản xuất, ngời trực tiếp sử dụng, vận hành phải đ-
ợc đào tạo để có đủ khả năng trình độ sử dụng máy móc thiết bị mình đợc giao.

14

Xem chi tiết: Một Số Biện Pháp Cơ Bản Nhằm Nâng Cao Hiệu Quả Công Tác Quản Lý Và Sử Dụng Máy Móc Thiết Bị Ở Công Ty Tư Vấn Xây Dựng Dân Dụng Việt Nam.doc.DOC