Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
quản lý thu thuế nhằm đảm bảo thu đúng, thu đủ, thu kịp thời cho ngân
sách nhà nước, đảm bảo công bằng trong việc thực hiện nghĩa vụ nộp
thuế của các tổ chức cá nhân trong xã hội. Tính hiệu quả của thanh tra
thuế có ảnh hưởng chi phối đến hiệu quả của quản lý thuế.
Nhận thức được tầm quan trọng của công tác thanh tra thuế, trong
thời gian qua, mặc dù Tổng cục Thuế đã có nhiều biện pháp để nâng cao
hiệu quả nhưng vì một số lý do, công tác thanh tra thuế vẫn còn nhiều
hạn chế thể hiện sự bất cập, chưa theo kịp với sự phát triển của thực tế.
Chính vì vậy, tác giả chọn nghiên cứu đề tài: "Hoàn thiện thanh tra
thuế đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trên địa bàn Hà
Nội"
2. Mục tiêu nghiên cứu
Luận văn nghiên cứu vấn đề lí luận cơ bản về công tác thanh tra thuế,
phân tích và đánh giá công tác thanh tra thuế đối với doanh nghiệp có
vốn đầu tư nước ngoài trên địa bàn Hà Nội công tác thanh tra thuế đối
với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trên địa bàn Hà Nội. Trên cơ
sở đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác thanh tra thuế đối với
doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trên địa bàn Hà Nội.
3. Đối tượng phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Hoạt động thanh tra thuế đối với các doanh
nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trên địa bàn Hà Nội.
- Phạm vi nghiên cứu: Hoạt động thanh tra thuế đối với các doanh
nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trên địa bàn Hà Nội trong giai đoạn
2006 - 2009.
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
4. Phương pháp nghiên cứu
Trong luận văn sử dụng các phương pháp: phương pháp hệ thống,
phương pháp phân tích - tổng hợp, phương pháp so sánh, phương pháp
thống kê, phương pháp toán kinh tế - tài chính trên cơ sở thu thập và sử
dụng các tài liệu, số liệu, biểu đồ làm căn cứ để làm rõ vấn đề nghiên
cứu.
5. Đóng góp của đề tài
- Khái quát những vấn đề lí luận chung về công tác thanh tra thuế.
- Phân tích, đánh giá thực trạng thanh tra thuế đối với các doanh
nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trên địa bàn Hà Nội từ năm 2006 -
2009.
- Đề xuất một số giải pháp và kiến nghị có tính khả thi nhằm hoàn
thiện thanh tra thuế đối với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài
trên địa bàn Hà Nội.
6. Kết cấu luận án
Ngoài phần mở đầu, phần kết luận, luận văn gồm 3 chương với nội dung
căn bản
Chương 1: Tổng quan về thanh tra thuế
Chương 2: Thực trạng thanh tra thuế đối với doanh nghiệp có vốn
đầu tư nước ngoài trên địa bàn Hà Nội
Chương 3: Giải pháp hoàn thiện thanh tra thuế đối với doanh nghiệp
có vốn đầu tư nước ngoài trên địa bàn Hà Nội
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN VỀ THANH TRA THUẾ
1.1. Những nội dung cơ bản về thanh tra thuế
1.1.1. Khái niệm thanh tra thuế
Thanh tra thuế là chức năng thiết yếu của cơ quan thuế đối với
việc thực hiện chính sách pháp luật, nhiệm vụ của cơ quan, tổ chức, cá
nhân. Để hiểu rõ hơn về khái niệm thanh tra thuế, trước hết cần nắm
được khái niệm thanh tra.
* Khái niệm thanh tra:
Hoạt động thanh tra là việc xem xét tại chỗ, làm rõ những việc làm
đúng sai đối với nước vụ việc và hành vi của người thừa hành công vụ
trong chức năng thực hiện công tác quản lý của mình.
Trong mối quan hệ giữa quản lý và thanh tra, quản lý giữ vai trò
chủ đạo, chi phối hoạt động của thanh tra. Quản lý Nhà nước và thanh tra
có cái chung là nhóm dành quyền lực Nhà nước tác động lên đối tượng
quản lý. Song, xét về cơ cấu chức năng của quản lý thì thanh tra là
những công cụ, phương tiện để quản lý Nhà nước.
Thanh tra mang tính quyền lực Nhà nước, là chức năng của quản
lý Nhà nước, thanh tra thể hiện như một tác động tích cực nhằm thực
hiện quyền lực của chủ thể quản lý đối với đối tượng quản lý. Chủ thể
tiến hành thanh tra luôn luôn là cơ quan Nhà nước. Thanh tra luôn áp
dụng quyền lực của Nhà nước trong quá trình tiến hành hoạt động của
mình và nhân danh Nhà nước khi áp dụng quyền năng đó.
Thanh tra có tính độc lập tương đối. Đây là đặc điểm vốn có, xuất
phát từ bản chất của thanh tra, đặc điểm này phân biệt thanh tra với các
loại hình cơ quan chức năng khác của bộ máy Nhà nước.
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
Khái niệm về thanh tra đă được cụ thể hoá trong Luật thanh tra
năm 2004:
Thanh tra Nhà nước là việc xem xét, đánh giá, xử lý của cơ quan
quản lý Nhà nước đối với việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ
của cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu sự quản lý theo thẩm quyền, trình tự,
thủ tục được pháp luật quy định.
*Khái niệm thanh tra thuế:
Thanh tra thuế là việc xem xét, đánh giá, xử lý của cơ quan thuế
đối với việc thực hiện chính sách, pháp luật về thuế, nghĩa vụ đối với
NSNN của các cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu sự quản lý theo thẩm
quyền, trình tự, thủ tục quy định trong các văn bản qui phạm pháp Luật
về thuế và các quy định khác của pháp luật. Thanh tra thuế nhằm phòng
ngừa, phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về thuế, phát hiện
những sơ hở trong cơ chế quản lý, chính sách, pháp luật để kiến nghị với
Nhà nước các biện pháp khắc phục, phát huy nhân tố tích cực góp phần
nâng cao hiệu quả, hiệu lực của hoạt động quản lý nhà nước nhằm bảo
vệ lợi ích của Nhà nước, các quyền và lợi ích hợp pháp của người nộp
thuế.
1.1.2. Mục đích của thanh tra thuế
Hoạt động thanh tra thuế nhằm:
- Phòng ngừa các hành vi vi phạm pháp luật về thuế:
Đây là mục tiêu chủ yếu, trực tiếp của hoạt động thanh tra thuế.
Thanh tra thuế là hoạt động thường xuyên của cơ quan quản lý Nhà nước
nhằm đảm bảo cho các quyết định quản lý được chấp hành, bảo đảm mọi
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
hoạt động của cơ quan, tổ chức, cá nhân tuân thủ theo đúng quy định của
pháp luật. Tính chất thường xuyên của hoạt động thanh tra có tác dụng
phòng ngừa các vi phạm pháp luật. Nghị quyết 26-HĐBT ngày
15/02/1984 của HĐBT nêu rõ thanh tra là "nhằm mục đích phát huy mặt
đúng, ngăn ngừa sửa chữa cái sai, làm cho chủ trương chính sách của
Đảng, pháp luật của nhà nước được chấp hành nghiêm chỉnh và thu hành
có hiệu quả thiết thực.
- Phát hiện và xử lý các vi phạm pháp luật:
Định hướng xã hội Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa đặt ra
yêu cầu phải tăng cường tính pháp chế, kỷ cương pháp luật trong mọi
hoạt động của cơ quan, tổ chức và trong cách thức hành xử của mỗi công
dân. Mọi hành vi vi phạm pháp luật đều phải phát hiện nhanh chóng và
xử lý nghiêm minh. Hoạt động thanh tra thuế là xem xét việc thực hiện
pháp luật về thuế của cơ quan, tổ chức, cá nhân, từ đó tìm ra những hành
vi sai phạm, người vi phạm, đánh giá tính chất, mức độ vi phạm, kiến
nghị cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử lý.
Hiện nay, khi hành vi vi phạm về thuế còn diễn ra phổ biến thì
phát hiện các vi phạm để xử lý là một trong những nhiệm vụ hàng đầu và
là mục đích quan trọng của hoạt động thanh tra thuế.
- Phát hiện những sơ hở, hạn chế chưa đồng bộ trong cơ chế quản
lý và chính sách thuế để kiến nghị cơ quan Nhà nước có thẩm quyền kịp
thời sửa đổi bổ sung:
Hoạt động thanh tra không chỉ nhằm phát hiện và xử lý những vi
phạm pháp luật, mà còn giúp cơ quan quản lý Nhà nước đánh giá lại bản
thân cơ chế, chính sách, các quy định của pháp luật, các quyết định quản
lý của mình đã phù hợp với thực tiễn cuộc sống chưa, có khiếm khuyết,
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
sơ hở gì dễ dẫn đến sự vi phạm để kịp thời sửa đổi, bổ sung nhằm khắc
phục các sơ hở, khiếm khuyết đó.
- Phát huy nhân tố tích cực, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu
quả quản lý Nhà nước, bảo vệ lợi ích của nhà nước, quyền và lợi ích
hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân khi thực hiện chính sách pháp
luật về thuế:
Đây là những mục đích có tính chất gián tiếp nhưng cũng không
kém phần quan trọng của hoạt động thanh tra, nhất là việc “Phát huy
nhân tố tích cực’ qua hoạt động thanh tra. Nhân tố tích cực ở đây được
hiểu là những việc làm hay, mạnh dạn thể hiện một tư duy mới, một tư
cách suy nghĩ và hành động mới phù hợp với quan điểm và chủ trương
đổi mới toàn diện đất nước của Đảng ta, nhất là trong lĩnh vực thuế. Mặt
khác, thanh tra thuế không chỉ xem xét, đánh giá sự việc đúng, sai và còn
phải đấu tranh bảo vệ lợi ích của nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp
của người nộp thuế. Thông qua hoạt động thanh tra thuế cần kiên quyết
đấu tranh chống mọi biểu hiện tham nhũng, nhũng nhiễu gây tổn thất tài
sản xã hội chủ nghĩa và xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của cơ
quan, tổ chức, cá nhân. Đây không chỉ là yêu cầu của nhà nước mà còn
là yêu cầu của nhân dân đối với ngành thuế.
1.1.3. Nguyên tắc thanh tra thuế
Nguyên tắc thanh tra thuế là tập hợp các quy tắc chỉ đạo, những
tiêu chuẩn hành động mà các cơ quan quản lý, các tổ chức thanh tra, các
thanh tra viên và các đối tượng thanh tra phải tuân theo trong quá trình
hoạt động thanh tra. Hoạt động thanh tra thực hiện theo các nguyên tắc
sau đây:
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
- Tuân thủ pháp luật:
Không được làm trái pháp luật là nguyên tắc quan trọng đối với
cán bộ thanh tra khi thi hành công vụ. Việc tuân theo pháp luật được thể
hiện trong quá trình thanh tra, kiểm tra phải đúng những quy định văn
bản pháp luật, bảo đảm tính độc lập, nghiêm túc khi thực hiện những thủ
tục cần thiết trong phạm vi thẩm quyền cho phép.
- Tuân thủ quy trình, quy phạm của hoạt động thanh tra do
ngành thuế quy định:
Theo nguyên tắc này, muốn tiến hành thanh tra, trước hết phải có
quyết định thanh tra do người có thẩm quyền ban hành. Nội dung quyết
định thanh tra phải bảo đảm tính pháp lý. Người thực hiện quyết định là
Đoàn thanh tra hoặc thanh tra viên được giao nhiệm vụ, quyền hạn theo
quy định pháp luật. Kết thúc cuộc thanh tra, Đoàn thanh tra hoặc thanh
tra viên phải có kết luận, kiến nghị, quyết định về nội dung đã được
thanh tra và phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về các kết luận, kiến
nghị các quyết định đó.
- Bảo đảm chính xác, khách quan, công khai, dân chủ, kịp thời:
Tính chính xác đòi hỏi chủ thể thanh tra thuế phải nhận thức đúng
vấn đề, nội dung thanh tra, xác định, đánh giá đúng bản chất của sự việc
để kết luận thanh tra được chính xác. Tính chính xác của kết quả thanh
tra bảo đảm công tác thanh tra thuế đạt hiệu quả cao.
Tính khách quan bảo đảm phản ánh đúng sự vật, hiện tượng như
nó vốn có, không được lồng ý kiến chủ quan khi mô tả sự vật, hiện
tượng, không thiên lệch và bóp méo sự thật.
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
Tính công khai thể hiện ở chỗ chủ thể thanh tra thuế phải thông
báo đầy đủ, công khai từ nội dung, kế hoạch, quyết định thanh tra đến
kết luận thanh tra để các tổ chức, các nhân liên quan biết, giám sát và
phối hợp thực hiện. Việc công khai hoạt động thanh tra thuế nhằm nâng
cao tính khách quan, hạn chế những tiêu cực phát sinh trong quá trình
thanh tra thuế. Tuy nhiên, tuỳ tính chất cuộc thanh tra cụ thuể mà cần có
hình thức, mức độ công khai phù hợp nhằm đảm bảo hiệu quả hoạt động
thanh tra thuế.
Tính dân chủ trong hoạt động thanh tra thuế tạo cơ hội cho đối
tượng thanh tra được trình bày ý kiến, quan điểm về nội dung, kết luận
thanh tra cũng như về hoạt động của đoàn thanh tra, tránh tình trạng áp
đặt của chủ thể thanh tra, góp phần tích cực vào kết quả thanh tra.
Tính kịp thời trong hoạt động thanh tra thuế: hoạt động thanh tra
thuế nhằm phục vụ các mục tiêu quản lý thuế trong những thời điểm nhất
định. Thanh tra thuế kịp thời giúp cho đối tượng thanh tra nhận rõ sai
phạm để khắc phục sửa chữa ngay, tránh vi phạm kéo dài. Bên cạnh đó,
việc thanh tra thuế kịp thời còn giúp cơ quan thuế chấn chỉnh và sửa đổi
cơ chế, chính sách pháp luật về thuế phù hợp thực tiễn, nâng cao hiệu
quả quản lý thuế. Tính kịp thời còn đảm bảo cuộc thanh tra có kết luận
đúng thời hạn theo luật định, tránh tình trạng dây dưa kéo dài thời gian,
gây khó khăn cho đối tượng thanh tra thuế.
- Không làm cản trở hoạt động bình thường của đối tượng thanh
tra thuế:
Hoạt động thanh tra thuế luôn là "vấn đề hết sức nhạy cảm" đối
với đối tượng thanh tra. Việc cơ quan thuế tiến hành thanh tra thuế tại cơ
sở kinh doanh của người nộp thuế là cần thiết nhưng ít nhiều cũng sẽ ảnh
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
hưởng đến hoạt động của đối tượng bị thanh tra. Nguyên tắc này nhằm
hạn chế tối đa những cuộc thanh tra chồng chéo của các cơ quan quản lý,
đảm bảo hoạt động bình thường của đối tượng thanh tra. Trong một năm
người nộp thuế chỉ bị thanh tra một lần cùng một nội dung. Cùng với
việc thực hiện tốt nguyên tắc kịp thời, nguyên tắc này nhằm bảo vệ
quyền lợi chính đáng của đối tượng thanh tra thuế.
1.1.4. Phương pháp thanh tra thuế
Trong quá trình thanh tra thuế, cán bộ thanh tra thường sử dụng
các phương pháp sau:
- Phương pháp đối chiếu, so sánh:
Nội dung của phương pháp này là thực hiện việc so sánh, đối
chiếu nội dung cần thanh tra với các nguồn thông tin khác nhau để đánh
giá, xem xét nội dung cần thanh tra. Cán bộ thuế cần so sánh, đối chiếu
các nguồn thông tin kê khai của người nộp thuế, phân tích so sánh thông
tin về người nộp thuế qua các kỳ với nhau và với biến động của ngành để
xác định mức độ ổn định và tuân thủ của người nộp thuế.
- Phương pháp kiểm tra từ tổng hợp đến chi tiết:
Đây được coi là phương pháp tối ưu để kiểm tra số liệu kế toán.
Theo phương pháp này, việc kiểm tra được thực hiện từ kiểm tra từ số
liệu tổng hợp đến số liệu chi tiết, tức là từ báo cáo tổng hợp (báo cáo tài
chính và các báo cáo thuế khác) đến sổ sách kế toán (sổ tổng hợp), đến
nhật ký chứng từ, sổ chi tiết và cuối cùng là chứng từ gốc. Phương pháp
này nhằm rút ra những nhận xét tổng quá để từ đó định hướng những nội
dung cần đi sâu kiểm tra chi tiết.
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
- Phương pháp kiểm tra chứng từ gốc:
Phương pháp này được thực hiện xuôi theo đúng trình từ hạch
toán bắt đầu từ chứng từ gốc đến bảng kê, bảng phân bổ, sau đố đến nhật
ký, sổ cái và cuối cùng là các báo cáo tổng hợp.
Có ba cách kiểm tra chứng từ gốc:
+ Kiểm tra theo trình tự thời gian là việc kiểm tra chứng từ gốc đã
được sắp xếp theo trình tự thời gian phát sinh. Cách thức này mất nhiều
thời gian và hiệu quả thấp nên ít được sử dụng.
+ Kiểm tra theo loại nghiệp vụ là việc thực hiện kiểm tra chứng từ
gốc đã được phân loại, sắp xếp theo một nghiệp vụ nhất định, như chứng
từ thu, chi tiền mặt, chứng từ ngân hàng, chứng từ xuất nhập kho…
Phương pháp này được áp dụng khi cần rút ra kết luận đầy đủ về một
loại nghiệp vụ theo yêu cầu của nội dung thanh tra.
+ Kiểm tra điển hình là việc kiểm tra ngẫu nhiên một số chứng từ
của một loại nghiệp vụ kinh tế phát sinh từ lúc bắt đầu đến khi kết thúc.
Phương pháp này tiết kiệm nhiều thời gian nhưng độ tin cậy của kết luận
không cao.
- Các phương pháp kiểm tra bổ trợ:
+ Phưong pháp phỏng vấn: phương pháp này được sử dụng khi
cần thu thập thông tin từ những người có quan hệ trực tiếp hoặc gián tiếp
đến nội dung thanh tra. Phương pháp này giúp cán bộ kiểm tra có được
cái nhìn tổng quát ban đầu về hoạt động của người nộp thuế. Trong một
số trường hợp, qua phòng vấn cán bộ thuế có thể phát hiện được những
nghi ngờ, mâu thuẫn để có định hướng kiểm tra.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét